Herb Gminy Brody z napisem "Gmina Brody"
Powróć do: II wojna światowa

Westerplatte

1 września 1939r., pierwszy atak Niemców mężnie odpierali żołnierze na Westerplatte. Dziś, mało kto wie, że wśród bohaterów byli dwaj mieszkańcy Brodów (dawniej Brodów Iłżeckich) - Józef Kutera i Jan Gębura. W skład załogi Wojskowej Składnicy Transportowej na Westerplatte, wchodzili żołnierze specjalnie dobierani ze względu na warunki psychofizyczne - tak wynika z tajnego rozkazu Ministerstwa Spraw Wojskowych z dnia 28 lutego 1939 r. Wśród doborowych żołnierzy był również Józef Kutera z Brodów (obecna ul. Piaskowa). O jego dziejach opowiada córka - Henryka Klepacz z Ulicy Piaskowej w Brodach. Bohater II Wojny Światowej, w 1938 wstąpił do 3 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach. W marcu następnego roku pełnił służbę na Westerplatte jako starszy strzelec. W pierwszych dniach wojny brał czynny udział w walce kierując ogniem moździerzy. Po ich zniszczeniu wykazywał się najwyższą odwagą na pierwszej linii obrony przy wartowni nr 5. Po upadku Westerplatte został wzięty do niewoli. Przebywał w obozie w Stablack w Prusach Wschodnich (obecnie na terenie Obwodu Kaliningradzkiego). Następnie jako robotnik przymusowy pracował w fabryce amunicji w Stuttgarcie a potem na wsi. Po wojnie wrócił do Polski. Rosjanie zabrali mu wszystko czego się dorobił w Niemczech. W kraju, zamiast szacunku należnemu bohaterowi, przecierpiał szykany i był więziony przez Urząd Bezpieczeństwa. Potem znalazł pracę jako cieśla budowlany w tworzących się zakładach w Zębcu. Po tych przeżyciach był osobą skrytą. O Westerplatte mówił tylko najbliższym – zwłaszcza córce Henryce i synowi Markowi. Wojna i ubeckie więzienie sprawiło że podupadł na zdrowiu. Zmarł w 1965 roku mając 50 lat. Pochowany został na cmentarzu w Krynkach. Jego żona żyła w Brodach jeszcze długo - bo przez dalszych 41 lat. Józef Kutera został odznaczony wieloma medalami: Brązowym Medalem Zasłużonym na Polu Chwały, Odznaką Grunwaldzką i Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Drugim wyborowym żołnierzem, który służył na Westerplatte był Jan Gębura z obecnej ulicy Akacjowej w Brodach. O poległym podczas obrony Westerplatte opowiada Pani Barbara Czajkowska – synowa jednej z sióstr westerplatczyka. Podobnie jak Jan Kutera, służył wcześniej w Kielcach – w 5 Pułku Piechoty Legionów. Dowodził nim późniejszy generał Zygmunt Berling. W Kielcach otrzymał tam tytuł i odznakę dobrego celowniczego. Jan Gębura zginął w czasie walk o Westerplatte i do dziś jest tam pochowany.

Józej Kutera i Jan Gębura-brodowianie którzy bronili Westerplatte we wrześniu 1939 roku.

Józef Kutera (z lewej) i Jan Gębura - brodowianie, ktorzy bronili Westerplatte we wrześniu 1939 roku.